Komende maandag, 6 juni, is de eerste dag van de vastenmaand Ramadan. Ramadan
houdt in dat er overdag, van zonsopgang tot zonsondergang, niets de mond mag
passeren. Geen eten en geen drinken dus. Moslims die gezond zijn mogen
eraan meedoen. De Ramadan is een feestmaand en een maand van bezinning. Mensen kunnen
zich inleven in armoede, hebben respect voor hun medemens. Het is een maand van
tolerantie, liefdadigheid, verbroedering en bezinning, waarin de eenheid en
samenhorigheid van de mensheid centraal staan. Mensen die om medische of andere
redenen niet kunnen meedoen, kunnen dit afkopen. Door elke dag van de Ramadan
een gift te doen aan de armen. Ook kunnen mensen de Ramadan deels volbrengen en
de dagen waarin ze niet meededen kunnen ze op een later, zelfgekozen moment
inhalen. Bijvoorbeeld als er reisdagen zijn tijdens Ramadan. Want tijdens reisdagen
is Ramadan niet toegestaan.
In
Nederland wonen ruim 900.000 moslims. Dat betekent ook dat veel cliënten op
mijn spreekuur meedoen met de Ramadan. Zoals gezegd is het een feestmaand en
een heel belangrijk onderdeel van de islam. Deelnemen aan de Ramadan is niet
alleen onderdeel van het geloof, maar wordt ook vanwege emotionele en
psychosociale aspecten gedaan. Denk hierbij aan gevoel van verbondenheid. Ook
kinderen willen altijd heel graag meedoen met de ramadan. Dat hoeven ze niet,
dat mag vanaf de puberteit en veel ouders staan het enkele (weekend-of
vakantie)dagen toe, maar remmen hun kinderen er ook in af. En ook al hoeven
mensen die vanwege hun gezondheid beter niet kunnen deelnemen dit ook niet te
doen, toch willen ze het altijd heel graag.
Het is voor ons diëtisten en onze
medebehandelaars huisartsen en diabetesverpleegkundigen dan ook altijd
belangrijk om minstens 3 maanden vooraf te weten wanneer Ramadan dit jaar start
(elk jaar schuift het 10 dagen naar voren, het is daarom niet op een vast
moment). Zo kunnen we met mensen tijdig doornemen waarop ze kunnen letten
tijdens ramadan bij het hebben van diabetes. Wereldwijd zijn er bijna 50
miljoen mensen met diabetes die vasten tijdens Ramadan. Het is dus zeker niet
onmogelijk, maar goede instructies zijn belangrijk.
In de
praktijk komt het erop neer dat men 2 maaltijden per etmaal eet en dat deze
afhankelijk van het seizoen waarin Ramadan valt, ver of dichtbij elkaar liggen.
Nu valt de maand Ramadan midden in de zomer, de langste
dag zit er middenin. Dat betekent dat de tijd van zonderondergang tot zonsopgang heel kort is.
Als de zon onder is gegaan, is er iftar: de eerste maaltijd na het verbreken van
het vasten, wordt er (naast het drinken van veel water!) door Marokkanen eerst
Harira gegeten: een goed gevulde soep. Door Turken worden olijven en thee
gebruikt. En er is bij beide culturen heilig voedsel: brood, melk en dadels.
Daarna komen er nog verschillende gerechten op tafel, afhankelijk van de
gewoontes en de smaak van de familie. In de ochtend wordt er opnieuw gegeten,
vlak voordat de zon opkomt.
Door als
diëtist goed geinformeerd te zijn over eetgewoontes en cultuur van de cliënten,
kunnen we hen adviseren. En natuurlijk zijn de cliënten de
ervaringsdeskundigen. Van hen leren wij op onze beurt ook elk jaar weer wat bij.
