donderdag 30 oktober 2014

Media en gezondheid

‘Suiker is gif voor het lichaam’, ‘Pure chocolade is gezond voor hart- en bloedvaten’, ‘Kaneel helpt tegen hoge bloedsuikers bij diabetes’ en ‘Walnoten helpen tegen kanker en diabetes’. Zomaar wat uitspraken die ik regelmatig hoor op mijn spreekuur.


In De Volkskrant las ik in oktober 2014 een artikel dat hieraan gerelateerd is. Maar dan zijn het uitspraken die gedaan worden bij de dokter. Het artikel heet: Ziek van het nieuws. De patiënt leest teveel. Hoe media met halve, overtrokken of onjuiste informatie patiënten te mondig maken. In het artikel staat: Ongenuanceerde of foute berichtgeving leidt tot een verkeerd beeld over ziektes en behandelingen.



Voor  mij dus heel herkenbaar, want ook bij mij stellen mensen deze vragen of benoemen ze dit met stelligheid. In het krantenartikel worden redenen genoemd waardoor dit komt. De eerste is dat medisch nieuws populair is. Frans Meijman is universitair hoofddocent aan de VU en gespecialiseerd in medische publiekscommunicatie. Hij verwoordt het heel goed:  gezondheid, veiligheid en voeding zijn heel basale zaken in ieder mensenleven. Ziek worden, daar kunnen we ons allemaal een voorstelling van maken.
Ik zou daaraan willen toevoegen als het gaat om voeding, ziekte en gezondheid: iedereen kent ook wel iemand met hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk, hoog cholesterol en diabetes. En zoals mijn collega het mooi verwoordde op Twitter: ‘Voeding heeft niet alleen een lichamelijke functie, maar ook een sociale en psychologische: genieten, samen eten, goed willen zorgen voor iemand’. Dus als iemand ziek is in je omgeving, óf je bent zelf degene die ziek is en je hebt nét iets gelezen over bijvoorbeeld pure chocolade en het effect hiervan op hart- en vaatziekten, dan praat je daar met elkaar over.
In het artikel wordt ook verantwoordelijkheid besproken. Hierin gaat het specifiek over kanker. Aan 4300 mensen die kanker hadden werd in het Radboud UMC de vraag gesteld: waardoor denkt u dat u kanker hebt? De antwoorden liepen uiteen van roken, asbest, erfelijkheid, het lot (dit waren de juiste antwoorden) tot anti-roosshampoo, plas ophouden, overmatige consumptie van tomaten en de mobiele telefoon. Meest genoemd zijn stress en weggestopt verdriet.  Ook dit is heel herkenbaar voor mij. Op mijn spreekuur stel ik vaak de vraag waar het overgewicht of obesitas volgens mijn cliënt door wordt veroorzaakt. Of vragen cliënten aan mij waardoor zij diabetes hebben gekregen. Oorzaken die zij zelf benoemen zijn inderdaad heel uiteenlopend. Terwijl ze moeten zijn: erfelijkheid, leefstijl (gezonde voeding, roken, drinken, lichaamsbeweging) en eetgewoonten. En hoe het opgelost of behandeld moet worden geeft vaak evenveel antwoorden. Het is natuurlijk ook leuker als het klopt van die pure chocolade. Want hoe saai is het om te horen dat er meer groenten, fruit, volkoren granen, havermout, magere zuivel, peulvruchten, vis en plantaardige vetten in de voeding moeten gaan komen en dat de consumptie van vlees,  kaas, koek, snoep, gebak, snacks beperkt moet worden.
In het artikel worden woorden genoemd die nooit gebruikt zouden moeten worden in medisch nieuws: doorbraak, genezing, wonderpil, hoop, belofte.  Dus die wonderpil om af te vallen? Nee, ook die bestaat niet.