‘Only the wealthy get healthy’ lees ik op Twitter. Jaap Seidell heeft deze opmerking geplaatst bij een link naar een artikel in National Geographic. Het gaat over het verschil in voedingspatroon en voedselkeuze tussen rijke en arme mensen. In de studie die wordt beschreven vonden de onderzoekers dat het verschil tussen voeding van rijke en arme mensen steeds groter wordt.
In het algemeen is er een gemiddelde verbetering te zien voedingsgewoonten bij Amerikanen tussen 2005 en 2010 maar deze verbetering maskeert een verslechtering van de voeding van de meest arme Amerikanen. Daarmee kun je zeggen dat er een dubbel zo grote afstand bestaat tussen arm en rijk. Op dit moment heeft twee-derde van alle Amerikanen overgewicht of obesitas, met de hoogste aantallen in de armere populatie. De verbetering in voeding tussen 2005 en 2010 had vooral te maken met een verminderde inname van transvetten en suikerrijke dranken. Verder bleef het Amerikaanse voedingspatroon hetzelfde: laag in groenten, fruit en volkoren graanproducten.
Jaap Seidell zegt hierover: ‘Opvallend genoeg treffen welvaartsziekten overal ter wereld vooral degenen die sociaaleconomisch het zwakst zijn. Zij kiezen vaak voor relatief goedkoop en ongezond voedsel dat makkelijk te verkrijgen is. De verstrengeling van armoede, gedrag en ongezondheid leidt tot een vicieuze cirkel.’
Ook in Nederland is goedkoop voedsel heel makkelijk te verkrijgen. Denk aan de hamburgers bij McDonalds voor 1 euro, het ontbijt van McDonalds voor 1.95 dat bestaat uit een muffin met bacon en ei. Ook bij Ikea is het eten goedkoop. Ontbijten kan voor 1 euro: een kaiserbroodje, een croissant en een ei. Voor 3.99 heb je er een avondmaaltijd van friet met Zweedse gehaktballetjes. Ook bij de HEMA is er ontbijt voor 1 euro: ‘Een vers kopje koffie met een croissant, jam en een broodje ei. […] Twee plakjes warme bacon kun je apart bestellen voor 25 cent. En wil je nog wat vitamines bij je ontbijt: tot 10.00 uur is er ook nog jus d’orange voor maar 0.50 euro.’
In juli 2014 besteedde The New York Times aandacht aan de werkelijke kosten van een hamburger. In Amerika worden per jaar 16 miljard hamburgers gegeten. In Nederland is dat aantal 400 miljoen, 25 hamburgers per persoon per jaar. Maar als je bovenstaande boodschap hierin meeneemt, dan eet een bepaald deel van de bevolking deze 400 miljoen hamburgers: namelijk de sociaal zwakkeren, met de kleine portemonnee, en het hoge percentage overgewicht, met relatief de meeste gezondheidsproblemen.
Eigenlijk zou je zoals in het artikel in The New York Times in de prijs van de hamburger moeten meenemen: de incidentie van obesitas, de hiermee gepaard gaande gezondheidsrisico’s en de kosten van de behandeling hiervan. De link tussen obesitas en dodelijke chronische ziekten zoals artritis, hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk, diabetes en bepaalde vormen van kanker is welbekend, evenals de enorme economische last die hiermee gepaard gaat.
Die hamburger van 1 euro (en alle voorbeelden van het goedkope eten) zou misschien wel 100 euro moeten kosten. En daarmee zou die dan niet meer toegankelijk zijn voor de mensen die hem nu het meest eten.
