donderdag 12 september 2013

Onderrapportage en onderschatting

Onlangs las ik dat 90% van de Amerikanen denkt dat zij gezond eten. Als je bedenkt dat ruim 60% van de Amerikanen te dik is, dan kun je wel vraagtekens plaatsen bij het inzicht dat Amerikanen hebben wat betreft de betekenis van gezonde voeding voor hen en ook bij het vermogen tot inschatten van hun eigen eetgewoonten.
Toch is het niet zo vreemd. Onderzoekers van de Universiteit Maastricht vonden dat als je mensen vraagt een eetdagboek bij te houden dat er sprake is van onderrapportage. Mensen zijn eerder geneigd op te schrijven hoe zij zouden willen eten dan hoe hun werkelijke inname eruit ziet. Daarnaast is het vaak zo dat opschrijven de eetgewoonten beïnvloedt en dat mensen in de periode dat zij een eetdagboek bijhouden daadwerkelijk minder gaan eten dan normaal.
Mensen met overgewicht bleken een onderrapportage te hebben van een kwart tot zelfs de helft van de werkelijke inname. Tweederde hiervan kon worden toegeschreven aan het niet nuttigen van voedsel in de periode van het bijhouden van het dagboek en de rest aan het niet opschrijven. Op het moment dat van diëtisten werd gevraagd een eetdagboek bij te houden, werd in die week door hen 16% minder gegeten. Toen aan hen werd uitgelegd dat dit speelde en met welk doel de onderzoekers wilden weten hoe mensen rapporteerden, werden in de periode daarna eetdagboeken ingevuld volgens de werkelijke inname en aten zij niet minder dan gewoonlijk.
Als ik denk aan mijn spreekuur, dan zijn er ook veel mensen die zeggen dat ze geen idee hebben waardoor ze overgewicht hebben. Want aan het eten kan het niet liggen. Ze eten helemaal niet veel. En ze eten gezond. Argument dat zij vaak aanvoeren is: we eten bijna nooit friet of gefrituurde produkten.
Vet eten wordt geassocieerd met friet, gefrituurde snacks en pizza. Zelden wordt gedacht aan broodbeleg zoals kaas, worst, paté, salades, chocoladepasta en pindakaas. Aan kant en klare broodjes met dubbel beleg zoals het Broodje Gezond waar kaas, ham en ook nog ei op zit. Aan pasta met gehakt én geraspte kaas, aan stamppot met worst én spekjes, aan (maaltijd)salades met daarin kaas, croutons, zaden, pitten, noten en een dressing op basis van olie.
Toen ik gisteren een workshop Voeding & Leefstijl gaf aan leerlingen van de  opleiding Helpende Zorg en Welzijn, besprak ik met hen de Schijf van Vijf. De basis van gezond eten. Samen met hen speelde ik ook het bijbehorende spel. Uit het kaartspel blijkt wat bij gezond eten hoort en welke produkten we wel gewend zijn te eten omdat ze lekker zijn , maar die we niet echt nodig hebben. Dat bleken wel verrassend veel produkten te zijn. Denk aan frisdrank, alcohol, sauzen, tussendoortjes, koek, snacks, chips en chocolade.
Op het spreekuur geef ik mensen een persoonlijk en passend advies. Het is niet de bedoeling om al deze produkten  te laten staan, maar om goed te kijken naar wat, wanneer, waar en hoeveel. Als je die regel goed toepast, dan lukt het om gezond te eten en lekker te eten.