Ik ben wat boodschappen aan het doen in de stad. Bij de Hema loop ik binnen om een ansichtkaart en een panty te kopen. Bij het afrekenen vraagt het kassa meisje aan me of ik er een zakje drop bij wil voor 1 euro. Die vraag komt voor mijn gevoel helemaal uit het niets, ik ben ook met mijn hoofd bij de andere boodschappen die ik nog moet doen. Ik zeg nee, reken af en loop de winkel uit.
Dit was niet de eerste keer dat ik bij een kassa wordt gevraagd of ik bij mijn (geplande) aankopen iets te eten erbij wil. Ook bij tankstations valt het me op dat dit met name het afgelopen jaar vaak gebeurt. Als je binnenkomt om te betalen loop je al automatisch langs een rij met snoep en koek. Vlak voor de kassa staat dan vaak nóg een bak (in de weg óf vol in het zicht. Hoe je dat opvat is denk ik een kwestie van aan welke kant je staat: klant of verkoper). En dan komt inderdaad de vraag wilt u er twee pakjes kauwgom bij voor 1 euro? Of twee candybars voor 1,50 ?
Het irriteert me dat mensen zich bemoeien met mijn aankopen. Ik weet zelf wel wat ik wil en wat ik nodig heb. Ik vind het niet fijn om iets ‘opgedrongen’ te krijgen. Nu heb ik er op zo’n moment als zoiets ongevraagd op mijn pad komt geen moeite mee om nee te zeggen, maar het feit dat ik dat steeds moet doen, daar erger ik me aan.
Deze week lanceerde Het Voedingscentrum de campagne Verleid Me Niet. Deze campagne sluit aan bij wat ik hierboven benoem. Dat mensen op heel veel manieren worden verleid om eten of drinken te kopen. De campagne is breder dan het opdringen van eten aan kassa’s maar gaat ook over verleidingen zoals snoep op onverwachte plekken waar je als klant altijd langs moet: bij de kassa in supermarkt, warenhuizen, maar ook in bouwmarkt, drogisterijen, huishoudelijke artikelen, textielzaken. Het gaat erom dat onze omgeving steeds meer obesogeen wordt: onze omgeving bevordert gewichtstoename. Zonder dat er per se een behoefte aan eten is, kan onze omgeving toch eetgedrag uitlokken. Als mensen eten zien of ruiken, of het wordt hen min of meer aangeboden, kan dat hun verlangen oproepen om iets te eten.
Het Voedingscentrum zegt hierover op hun website: Om weerstand te bieden aan verleidingen uit de omgeving is zelfcontrole nodig. Dat vraagt veel mentale inspanning. Kortstondig kunnen we dat wel opbrengen. Maar doordat we voortdurend worden blootgesteld aan verleidingen, kan dat uiteindelijk leiden tot wilsuitputting (egodepletie). Keuzes zullen dan vaker impulsief tot stand komen door prikkels uit de omgeving. Bij een overheersend ongezond aanbod leidt dat sneller tot een ongezonde voedselkeuze.
Ik vind het heel goed dat hiervoor aandacht is en dat Het Voedingscentrum deze campagne nu heeft. Of consumenten gezonde keuzes kunnen maken, hangt af van de aanwezigheid van gezonde keuzes. Zo kan de fysieke omgeving gezond gedrag stimuleren.
