In de Verenigde Staten is het sinds november 2014 verplicht voor onder andere restaurant ketens, bioscopen en pretparken om calorieën te vermelden op menu’s. Voorstanders van dit idee bejubelden dit besluit van de Food and Drug Administration (FDA, het ministerie van volksgezondheid in Amerika) want zij hebben hier zo’n 10 jaar op gewacht. Zij hebben de hoop dat deze maatregel een belangrijk wapen is in de strijd tegen obesitas.
Ik lees dit in een artikel in The New York Times. Hierin wordt verteld dat in New York en Philadelphia deze labeling van menu’s al langer bestaat. En dat het effect ervan eigenlijk te kort (gedurende een paar weken of maanden) en onder een te klein aantal mensen (een paar duizend) is onderzocht om goed te kunnen zeggen of het werkelijk effect heeft op het eetgedrag van mensen; eten zij daadwerkelijk minder calorieën als zij weten wat er in een voedingsmiddel zit?
In 2008 en 2010 zijn onderzoeken geweest waarbij aan de consument werd gevraagd of zij de calorie aanduiding hadden gezien en of het hun bestelgedrag had veranderd. Toen bleek dat maar iets meer dan de helft van de consumenten de aanduiding had gezien en slechts een kwart van hen had vervolgens zijn bestelling aangepast. Dat was van het totale aantal ondervraagden maar zo’n 15%. Wanneer de onderzoeker wat verder door ging vragen, bleek dat degenen die hun bestelling hadden aangepast met name de hoger opgeleide consument was. Met andere woorden: niet de doelgroep. Want mensen met een hoger opleidingsniveau hebben minder vaak obesitas dan mensen met een laag opleidingsniveau.
Een groot onderzoek dat miljarden transacties van Starbucks gebruikte, vond wel verschil in wat mensen bestelden als er calorie aanduiding was. Het gemiddelde aantal calorieën per transactie werd 14% lager en dit effect hield tenminste 10 maanden stand. Dat was alleen bij het voedsel, niet bij de dranken.
George Loewenstein, econoom bij Carnegie Mellon University die onderzocht hoe gedrag obesitas beïnvloedt, was sceptisch over het effect van het labelen van menu’s op het gedrag van de consument. Hij zegt dat er maar weinig gevallen zijn waarin gedragswetenschapper vonden dat het alleen geven van informatie aan mensen hun gedrag erg veranderde. Wat wél tot verandering leidt is het wijzigen van de prijs en het wijzigen van gemak waarmee het voedsel te verkrijgen is.
Hij legt uit dat menu-labeling een typisch voorbeeld is van hoe mensen met een hoge opleiding ‘oplossingen’ bedenken voor mensen met weinig of geen opleiding, zonder dat zij een goed inzicht hebben in hoe deze doelgroep de verstrekte informatie kan gebruiken. Alleen al mensen laten begrijpen wat deze getallen betekenen is moeilijk. En als ze dan begrijpen wat de calorie aanduiding betekent, weten ze nóg niet wat ze ermee moeten. Kortom; de mensen voor wie de informatie het hardst nodig is, weten niet hoe ze het moeten gebruiken.
Brian Elbel, professor Volksgezondheid aan New York University’s School of Medicine die het onderzoek van het effect van menu labeling uitvoerde, zegt dat het obesitas probleem niet door een enkele verandering aangepakt kan worden: verlaging van het aantal mensen met obesitas zal moeten komen door een combinatie van verschillende acties, systematisch toegepast gedurende een langere tijd. Geen enkele single-policy zal dé oplossing bieden.
