“Als ik
op mijn werk in de kantine een gezond broodje koop, dan krijg ik er gratis een
stuk fruit bij”, vertelt mijn cliënt op het spreekuur. Dat is een mooi
voorbeeld van hoe bedrijven hun werknemers proberen te stimuleren om gezondere
keuzes te maken.
Er is een naam voor deze
strategie: de omgeving waarin iemand een keuze maakt zodanig creëren dat
mensen, geheel vrijblijvend, de 'goede' keuze aantrekkelijker vinden. We noemen
dit nudging. Je kunt het zien als een
duwtje in de goede richting geven. Maar wat je werkelijk doet is het beïnvloeden
van het keuzegedrag van mensen. Vaak zonder dat ze dit zelf heel bewust in de
gaten hebben.
Nudging kan op veel manieren en in
veel verschillende situaties. Dus niet alleen als het om eten gaat. Je kunt ook
denken aan voetstappen die op de stoep geschilderd zijn die in de richting van
een prullenbak lopen. Om aan te moedigen dat mensen hun afval in de afvalbak
gooien en niet op straat. En piano traptreden maken in een metro, zodat het
leuk is om de trap te nemen. Of vermelden bij de lift hoeveel calorieën je méér
verbrandt als je de trap neemt.
Op het werk en thuis kun je zelf
ook gebruik maken van nudging. Ik
geef je hier een aantal voorbeelden van:
- Fruit op tafel te zetten, in het zicht. En koekjes en andere lekkernijen in een afgesloten (niet doorzichtige) trommel in de kast te zetten. Het eerste wat je ziet als je de kamer/keuken/vergaderruimte/kantoor binnenloopt, is iets gezonds.
- De droppot op het werk verbannen, of op z’n minst uit het zicht zetten, is heel zinvol. Onderzoek wijst uit dat de gemiddelde persoon die op kantoor werkt 476 calorieën aan voedsel binnen handbereik heeft; op het bureau of in de lades. De mensen die snoep op hun bureau hebben staan, zijn gemiddeld 4 kilo zwaarder dan de mensen die dat niet hebben.
- Als snoep niet op je bureau staat, maar in een lade ligt, dan eet je 74 calorieën per dag minder. Wat gelijk staat aan zo’n 2.5 kg aankomen per jaar.
- Zet koek, chocolade of snoep niet in je keukenkastje, vlakbij koffie, thee, kopjes of glazen. Want dan kom je dat elke keer als je iets gaat drinken tegen. Je moet daardoor heel vaak nee zeggen tegen jezelf, of dat nu bewust of onbewust is. Als je je lekkernijen in een andere kast zet, het liefst waar je nog wat extra moeite moet doen om het te pakken te krijgen dan doe je dat minder vaak en sowieso veel bewuster. Je eet dan minder impulsief.
Mijn
boodschap is: loop eens wat bewuster door je huis en je werkplek en kijk hoe je
jouw omgeving kunt aanpassen om het keuzegedrag van jou, je gezin en je collega’s
te beïnvloeden en hopelijk te verbeteren. Ongedwongen en misschien voor je omgeving
dan ook wel onbewust.