Deze week in het nieuws: Steeds meer kinderen krijgen zo 'gezond' te eten dat ze ondervoed raken. Daarvoor waarschuwt het Juliana Kinderziekenhuis. Harde cijfers over langere tijd zijn er niet, maar de kinderartsen van het Haagse ziekenhuis zagen vlak voor Kerst in twee en halve week zeven jonge patiënten binnenkomen met ondervoeding. Het is een piek in een ontwikkeling die het ziekenhuis al langer ziet. "Vooral hoogopgeleide ouders schrappen producten als zuivel en granen, helemaal in lijn met populaire ideeën over gezond eten", zegt kinderarts Sandra Schrama. "Je kunt makkelijk doorslaan in te gezond eten."
Wat ik heel jammer vind is dat Schrama zegt: ‘Gevarieerd eten is de sleutel, en daar hoort ook af en toe een patatje bij.’ Want dat patatje voorkomt ondervoeding niet. Dat zit écht in het gevarieerd eten.
Ook in tv-programma Jinek werd aandacht besteed aan dit onderwerp. Te gast waren Ivan Wolffers (arts, hoogleraar, schrijver), Janny van der Heijden (culinair publicist) en Pierre Wind (kok, ontwikkelt en geeft smaaklessen op scholen). Zij praatten over de aantrekkingskracht van superfoods. Gojibessen, chiazaad, cacaobonen, hennepzaad, tarwegras. Er wordt van deze superfoods beweerd dat ze 15x zoveel anti-oxidanten, vitamines en mineralen bevatten als andere soorten groenten en fruit. Ivan Wolffers zegt hierover dat anti-oxidanten inderdaad gezond zijn maar dat ze in ‘gewoon’ groenten en fruit voldoende aanwezig zijn. Juist door te variëren met wat je eet, zorg je ervoor dat je elke goede eigenschap per groente- en fruitsoort binnenkrijgt. Daarbij, zegt hij, de mensheid in zijn algemeenheid verkeert in redelijk gezondheid. We kunnen prima zonder superfoods.
In het Nationaal Kompas Volksgezondheid van RIVM lees ik dat 10% van de vrouwen en 6% van de mannen de aanbevolen hoeveelheid fruit eet. Groente wordt nog minder gegeten: 5% van alle mannen en vrouwen haalt de aanbevolen hoeveelheid. In het algemeen kun je zeggen dat er door bijna iedereen te weinig groenten en fruit wordt gegeten. En er is een relatief kleine groep mensen die juist extreem gezond eet, wat dan eigenlijk helemaal niet meer zo gezond is.
Hoe kan het dat superfoods zo populair zijn geworden? Er wordt wetenschappelijk onderzoek naar gedaan en dat wordt gepubliceerd. Maar vergeet niet dat er achter elk onderzoek een belang zit. We maken steeds meer keuzes die gebaseerd zijn op marketing in plaats van wetenschap. Want met deze markt gaat heel veel geld gemoeid. Superfoods zijn heel duur. Er zit een zeer intensieve industrie achter.
Gezond koken en eten klinkt ingewikkeld omdat we het niet gewend zijn. Het grootste deel van onze voedselproductie hebben we in de afgelopen decennia uit handen gegeven. We kunnen simpelheid niet aan en zoeken naar excessen. Gewoon groenten eten is saai en kost veel tijd. En als er dan ook nog in bladen te lezen is dat pure chocolade zoveel anti-oxidanten bevat, kan dat best even fijn voelen.
Het goede nieuws is: er is veel gezonde voeding heel goedkoop te verkrijgen. Tijd besteden aan koken, zorgen voor kleur op het bord, 3-4 verschillende soorten groenten verwerken in een maaltijd. Allemaal anti-oxidanten.
