“Heb
je niet vaak mensen op het spreekuur die zeggen dat ze ongeveer niets eten en
toch heel dik zijn?” Die vraag werd me laatst gesteld en ik herken hem, want ik
krijg die vraag vaker. Het antwoord is ja, dat komt zeker voor. Maar toch is het
niet zo simpel als je zou denken.
Meestal
zijn er geen verkeerde bedoelingen bij dit soort uitspraken van mensen. Het is
niet zo dat ze bewust glashard zitten te liegen. Ik denk dat de belangrijkste
reden dat mensen zeggen, en ook oprecht denken, dat ze weinig eten ligt in het
niet goed inschatten wat, wanneer, hoe vaak en hoeveel zij eten. En daar zijn
meerdere oorzaken van.
Heel
veel van onze eetgewoonten zijn automatismen. Dat is handig en fijn, want we
moeten al heel veel beslissingen nemen in ons dagelijks leven. Het is dan ook
wel makkelijk als een aantal zaken op de ‘automatische piloot’ gaan. Denk hierbij
aan ochtendrituelen zoals douchen, haren doen, opmaken, tanden poetsen. Of de
route die je neemt naar je werk (bedenk maar: dat is vaak dezelfde). Maar als
eetgewoonten heel automatisch gaan, dan ben je je er dus een stuk minder bewust
van. En daar kan het mis gaan als je het hebt over het ontwikkelen van
overgewicht.
We
handelen niet alleen automatisch, maar ook gedachteloos. Denk maar eens aan
iets eten terwijl je aan het lezen, werken, tv kijken bent. Dan graai je soms
met je hand naar iets te eten, óók als je bord of schaaltje of zak al leeg is.
En hoe vaak loop je op je werk langs een snoep pot en neem je er werkelijk wat
uit (eentje, twee, een handje…). Of wil je nog een slokje drinken nemen terwijl
je beker of glas al leeg is.
Het
terug brengen van bewust eten in je leven is iets wat veel moeite kost, maar
wél haalbaar is. Daar kan een diëtist je bij helpen. Daarnaast komt het
natuurlijk ook geregeld voor dat de voedingswaarde van een product wordt
onderschat. Dan wordt calorierijk voedsel gegeten of gedronken onder het mom
van dit is toch gezond. Maar ook daaraan kleven veel misverstanden. Denk aan ‘hippe’
smoothies vol vruchtensap (en dus calorieën). Kennis is dan het belangrijkste
probleem en de reden van onderschatting.
Een
andere oorzaak van het onderschatten van hoeveel men eet, ligt op een heel
ander vlak. Namelijk terminologie. Ik heb het in gesprekken vaak over
maaltijden of hoofdmaaltijden. Daarmee bedoel ik ontbijt, lunch en warme
maaltijd. Toch bestaan hier weleens misverstanden over. Dan zeggen mensen: ik
eet maar één maaltijd per dag. En ja, ik neem overdag wel eens wat brood of
fruit. Bij doorvragen blijkt dan dat mensen gewoon 6 sneden brood met kaas en 2
stukken fruit meenemen naar het werk, maar dat niet zien als maaltijd. Want in
hun ogen de enige echte maaltijd het warme eten. De rest valt daar dus niet
onder. Aan mij de taak om dit boven tafel te krijgen en op te helderen.
