Stop!

Stoptober

Wil jij stoppen met roken? Je bent in goed gezelschap. Want 75 – 80% van de mensen die roken, is van plan om in de toekomst te stoppen met roken. Wat houdt je tegen? Bang dat je aankomt misschien?

Feiten over roken

Als ik op diverse websites kijk naar cijfers over roken (stivoro, ikstop.nl, trimbos.nl) dan zie ik verschillende cijfers over roken en stoppen met roken. Hier zijn ze op een rijtje:

•In Nederland zijn 2,8-3,5 miljoen mensen die roken

•Ongeveer 2,2 miljoen mensen roken dagelijks

•Maar liefst 75-81% van de rokers is van plan om in de toekomst te stoppen

•En 65% heeft ooit van zijn leven een stoppoging ondernomen

•In 2014 deed 29% van de rokers een poging om te stoppen. Dit gaat om ruim 800.000 mensen

•In Nederland rookt 24 procent van alle mensen van 12 jaar en ouder

•Mannen roken meer en ook vaker dan vrouwen. Het percentage van rokende mannen ligt 7% hoger dan het percentage rokende vrouwen

•De meeste rokers zijn tussen de 18 en 30 jaar

Angst voor aankomen

Bij het stoppen met roken komen veel mensen aan in gewicht. Dit is een van de redenen dat mensen (nog) niet stoppen met roken. Dat aankomen heeft meerdere oorzaken. Meestal spelen die allemaal samen een rol, hoewel de ene persoon meer last heeft van het een dan van het ander.

Stofwisseling

De eerste oorzaak ligt bij het veranderen van de stofwisseling. Mensen die roken hebben een hogere stofwisseling. Door te stoppen met roken, heeft je lichaam met minder energie (calorieën) nodig. Als je helemaal niets verandert aan wat je eet, dan kom je hierdoor tóch aan in gewicht. Cijfers hierover variëren tussen 2.8 en 5 kg.

Reuk, smaak en eetlust

Als je stopt met roken, dan verbeteren je reuk en smaak. Doordat je beter kunt ruiken en proeven, is het eten lekkerder. Daardoor gaan de meeste mensen ook meer eten. Daarnaast zorgt nicotine voor een remming van de eetlust. Mensen die roken hebben minder eetlust dan mensen die niet roken.

Omgaan met ontwenning

En dan is er nog het deel wat voor de meeste mensen voor de grootste gewichtstoename zorgt: het omgaan met ontwenning. Deels is de verslaving lichamelijk; dat is de nicotine. Deels is de verslaving geestelijk; bij allerlei dagelijkse bezigheden gewend zijn te roken. Bijvoorbeeld ‘s ochtends bij de koffie, in de pauze, na het eten, met vrienden, bij uitgaan of feestjes. Vaak worden dit soort momenten vervangen door iets te eten. Een sigaret bij de koffie wordt vervangen door koekje(s) bij de koffie. Dropjes onderweg. Als koffie met een sigaret voor het ontbijt wegvalt, dan wordt er vaak meer gegeten.

Tips!

1. Door je bewust te zijn van deze valkuilen, kun je de gewichtstoename deels beperken
2. Zorg voor voldoende gezonde alternatieven in huis als je een snack attack voelt aankomen: handje noten, vers fruit, bakje kwark, snackgroenten
3. Zorg voor afleiding: ga naar buiten voor een frisse neus (vermijd de rokershoek!), ga sporten, trap een balletje met je (klein)kinderen, ga iets nieuws doen waarbij je geen associaties hebt met roken.

 

Dag van de Diëtist 2017

Hoera! Vandaag, dinsdag 19 september, is het de Dag van de Diëtist. Op deze dag kunnen wij aan iedereen in onze omgeving laten zien wat ons vak inhoudt. Dat doen we met de vernieuwde Artsenwijzer Diëtetiek.

Artsenwijzer

Met de Artsenwijzer Diëtetiek is voor iedereen zichtbaar wat de diëtist kan en doet. Voeding is hot & trending en gezonde voeding is belangrijk, daarover bestaat geen twijfel. Wat gezonde voeding precies is, daarover zijn veel meningen. De deskundigheid van diëtisten is het geven van helderheid en te komen tot een advies op maat. Dit kan advies zijn aan consumenten (want iedereen eet), patiënten of cliënten (in het ziekenhuis, thuis, in verpleeghuizen of andere woonvormen). Maar ook aan medebehandelaars, zoals specialisten, huisartsen, (wijk)verpleegkundigen, praktijkondersteuners, en verpleegkundig specialisten. Maar hij is ook relevant voor bijvoorbeeld fysiotherapeuten, logopedisten, ergotherapeuten, kortom iedereen die nauw samenwerkt met de diëtist. Deze adviezen zijn zowel preventief: hoe eet je gezond en zo blijf je gezond, als curatief: hoe eet je als je een (chronische) ziekte hebt.

Ingrijpend

We merken dat voor patiënten de stap naar de diëtist heel groot, of soms zelfs te groot is om te zetten. Dieetadvies is voor veel mensen ingrijpend.  Het niet meer ‘gewoon’ kunnen of mogen eten is een aanzienlijke inbreuk op het dagelijks leef- en eetpatroon en vraagt om veel begrip en de juiste persoonlijke begeleiding.

Veel cliënten op het spreekuur voelen zich niet ziek en voelen zich ook geen patiënt, maar zij hebben wel een hoge bloeddruk, een verhoogd cholesterol of diabetes, vaak in combinatie met een te hoog gewicht. Aan de diëtist de schone taak adviezen te geven over voeding en leefstijl die vol te houden zijn en toe te passen zijn in elke situatie: thuis, op het werk, bij onregelmatig werk, in het weekend, op feestjes, tijdens vakanties, et cetera.

 

Het juiste moment

Timing is everything, ook bij het verwijzen van een cliënt of patiënt naar de diëtist. De Artsenwijzer geeft duidelijkheid over de indicatie én het moment van verwijzen. Goede voedingszorg op het juiste moment levert een belangrijke bijdrage aan de behandeling. Bij welke indicatie het gewenst is dat een patiënt wordt verwezen naar een (gespecialiseerde) diëtist.

 

Zorgmodule Voeding

In de Artsenwijzer is ook de zorgmodule voeding opgenomen. Deze beschrijft de norm waaraan voedingszorg moet voldoen. Er zijn vier zorgprofielen.

1 zelfmanagement

2 algemeen voedingsadvies

3 individuele dieetbehandeling

4 gespecialiseerde dieetbehandeling

 

Profiel 1 en 2 zijn algemene voedingsadvisering en basisvoedingszorg zoals artsen, verpleegkundigen en praktijkondersteuners die leveren. De diëtist kan daarbij ondersteuning bieden, zoals het geven van bijscholingen of advisering ten aanzien van voorlichtingsmateriaal. Profiel 3 en 4 zijn het werkterrein van de (gespecialiseerd) diëtist.

Feestelijk

Omdat het vieren van de Dag van de Diëtist en de lancering van de nieuwe Artsenwijzer Diëtetiek ook wel voelt als een feestje voor ons en ons beroep, delen we vandaag in Utrecht iets lekkers (en ja, óók gezonds) uit aan een groot deel van onze verwijzers. Ik verwacht dat dat op meerdere plekken in het land vandaag zo zal zijn.

Nudging

“Als ik op mijn werk in de kantine een gezond broodje koop, dan krijg ik er gratis een stuk fruit bij”, vertelt mijn cliënt op het spreekuur. Dat is een mooi voorbeeld van hoe bedrijven hun werknemers proberen te stimuleren om gezondere keuzes te maken.

Er is een naam voor deze strategie: de omgeving waarin iemand een keuze maakt zodanig creëren dat mensen, geheel vrijblijvend, de 'goede' keuze aantrekkelijker vinden. We noemen dit nudging. Je kunt het zien als een duwtje in de goede richting geven. Maar wat je werkelijk doet is het beïnvloeden van het keuzegedrag van mensen. Vaak zonder dat ze dit zelf heel bewust in de gaten hebben.

 

Nudging kan op veel manieren en in veel verschillende situaties. Dus niet alleen als het om eten gaat. Je kunt ook denken aan voetstappen die op de stoep geschilderd zijn die in de richting van een prullenbak lopen. Om aan te moedigen dat mensen hun afval in de afvalbak gooien en niet op straat. En piano traptreden maken in een metro, zodat het leuk is om de trap te nemen. Of vermelden bij de lift hoeveel calorieën je méér verbrandt als je de trap neemt.

 

Op het werk en thuis kun je zelf ook gebruik maken van nudging. Ik geef je hier een aantal voorbeelden van:

• Fruit op tafel te zetten, in het zicht. En koekjes en andere lekkernijen in een afgesloten (niet doorzichtige) trommel in de kast te zetten. Het eerste wat je ziet als je de kamer/keuken/vergaderruimte/kantoor binnenloopt, is iets gezonds.
• De droppot op het werk verbannen, of op z’n minst uit het zicht zetten, is heel zinvol. Onderzoek wijst uit dat de gemiddelde persoon die op kantoor werkt 476 calorieën aan voedsel binnen handbereik heeft; op het bureau of in de lades. De mensen die snoep op hun bureau hebben staan, zijn gemiddeld 4 kilo zwaarder dan de mensen die dat niet hebben.
• Als snoep niet op je bureau staat, maar in een lade ligt, dan eet je 74 calorieën per dag minder. Wat gelijk staat aan zo’n 2.5 kg aankomen per jaar.
• Zet koek, chocolade of snoep niet in je keukenkastje, vlakbij koffie, thee, kopjes of glazen. Want dan kom je dat elke keer als je iets gaat drinken tegen. Je moet daardoor heel vaak nee zeggen tegen jezelf, of dat nu bewust of onbewust is. Als je je lekkernijen in een andere kast zet, het liefst waar je nog wat extra moeite moet doen om het te pakken te krijgen dan doe je dat minder vaak en sowieso veel bewuster. Je eet dan minder impulsief.

Mijn boodschap is: loop eens wat bewuster door je huis en je werkplek en kijk hoe je jouw omgeving kunt aanpassen om het keuzegedrag van jou, je gezin en je collega’s te beïnvloeden en hopelijk te verbeteren. Ongedwongen en misschien voor je omgeving dan ook wel onbewust.