Op mijn spreekuur komt een 68-jarige vrouw. Ze komt binnenlopen met een stok. Zij wil graag afvallen. Maar ja, zegt ze, je ziet het wel: ik kan heel slecht lopen en bewegen. Denk je dat afvallen dan wel kan?
Energiebehoefte
Dat is een vraag die ik vaak hoor: kan ik nog wel afvallen nu ik ouder ben, de overgang al gehad heb en ik ook minder beweging heb? Het antwoord is ja, maar het zal langzamer gaan. Dat komt doordat met het opklimmen van de leeftijd de energiebehoefte heel geleidelijk lager wordt. De ouder wordende mens heeft minder energie (dus calorieën) nodig om het dagelijks leven te kunnen leiden. De periode waarin de energiebehoefte het grootst is, is in de tienerjaren: jongens en meisjes tussen 14 en 18 jaar hebben zo’n 2200-2900 calorieën per dag nodig. Deze worden besteed aan groei, ontwikkeling, lichaamsbeweging, sport en rust.
Steeds minder
Daarna wordt de energiebehoefte steeds lager. Een globale schatting aan wat de mens per dag een energie nodig heeft, is gemaakt in leeftijdssprongen. En elke periode gaat er een beetje van die energiebehoefte af. Vrouwen hebben in de leeftijd van 19-30 jaar ongeveer 2100 calorieën per dag nodig, tussen de 30 en 50 jaar zakt dat naar 2000 calorieën en zijn ze boven de 50 dan is het ongeveer 1900 calorieën. Na het 70ste levensjaar is de energiebehoefte 1600 calorieën per dag.
100 calorieën
Je kunt je voorstellen dat als je een bepaald eetpatroon hebt, dat je dat niet gaat veranderen rond je 30ste of rond je 50ste levensjaar. Maar als je elke dag 100 calorieën méér eet dan je lichaam daadwerkelijk nodig heeft, dan ga je aankomen in gewicht. En best snel ook. Je kunt hierbij denken aan zo’n 5 kg per jaar. Als je slechts 20 calorieën per dag teveel eet, dan kom je elk jaar 1 kg aan. Dat gaat dus heel sluipend en in het begin zal het veel mensen ook niet echt storen. Maar na verloop van tijd kan het toegenomen aantal kilo’s best opgelopen zijn en dan zitten mensen vaak echt niet meer lekker in hun vel.
Moeilijk maar niet onmogelijk
Afvallen voelt als moeilijker dan vroeger omdat minder eten in eerste instantie betekent: eten naar behoefte. En daarvan val je niet af. Je blijft dan een stabiel gewicht behouden omdat je dan in energiebalans bent. Om af te kunnen vallen moet je minder eten dan je werkelijke energiebehoefte. Dat is dus nóg een stapje verder. Daarom voelt het zo moeilijk in vergelijking met 20 jaar eerder.
Het is echter zeker niet onmogelijk. De dame die bij mij op het spreekuur kwam, is het gelukt om in 2 jaar tijd 15 kg af te vallen. Ondanks haar lichamelijke beperkingen. Ze ging minder grote porties eten en nee zeggen tegen extraatjes. Ze ging minder (verborgen) suikers gebruiken. Meer groenten, fruit en yoghurt eten als tussendoortje. Ze ging sausjes maken van kwark en tuinkruiden, ging de hoeveelheid vlees aanpassen: maximaal 100 gram. Vaker kiezen voor vis en peulvruchten. Stoppen met suikerrijke dranken en borrelmomentjes beperken. Elke dag weer. Al die kleine beetje hebben haar geholpen om te komen waar ze wilde zijn. Inmiddels past ze een mildere versie toe om haar gewicht te behouden.
